پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

فرشاد مومنی، اقتصاددان و رئیس موسسه دین و اقتصاد در نشست دانایی و توسعه و رونمایی از کتاب اندیشه بی‌خانمان می‌گوید که در واقع همه چیز در جامعه ما دفرمه و از ریخت افتاده است. حال سوال این است که چرا چنین اتفاقی رخ داده است. پاسخ مشخص است، زیرا این امر در کادر نظام حیات جمعی دیده نشده یا نخواسته که دیده بشود. در چنین شرایطی سیاستگذاری اقتصادی ما شبیه انتخابات برگزار کردن ما می‌شود. به همبن دلیل رضاقلی دغدغه دارد که چرا این علوم کارکرد ندارند. این به این معنا نیست که اصحاب علم درک ندارند که چه اتفاقی رخ داده است بلکه آنچنان هویت جمعی پیدا نمی‌کند که اثربخشی داشته باشد. اگر حکومت بخواهد رابطه خود با مردم را در استاندارد ۲۷۰ سال پیش نگه دارد نمی‌توان دانش‌بنیان شد، این را رضاقلی در کتاب سراب گرایی صنعتی در جامعه قبایلی ایران و ضرورت در مرکزیت قرار گرفتن علم و فناوری در توسعه، بیان کرده بود. دوستانی که به نسل من می‌گویند که تو هم آن زمان انقلاب بودی پس باید عذرخواهی کنید به آن‌ها توصیه می‌کنم که کتاب تاریخ بی خردی خانم باربارا تاکمن را بخوانند. در این کتاب، پنج نفطه عطف تاریخ بشر را بررسی کرده و تصریح دارد که عادی‌ترین انسان‌های تاریخ، واقعیت را درک می‌کردند، اما در ساختار قدرت حاکمان موضوعات دم دستی ساده را درک نکرده بودند. فردی عذرخواهی بکند با نکند بیشتر سطح فهم خود را از پدیده انقلاب اجتماعی منعکس می‌کند. ضمن اینکه گره‌ای هم با عذرخواهی من باز نمی‌شود. شبیه موضوعی که در مورد انقلاب مطرح می‌شود در مورد توسعه هم مطرح می‌شود. همچنانکه برخی به صراحت اعلام می‌کنند که میلی به توسعه ندارند. حیاتی‌ترین مسائل هم تا زمانی که هویت جمعی در کشور پیدا نکنند نمی‌توانند در مسیر اعتلا قرار گیرند. مساله توسعه یک مساله اجتناب‌ناپذیر است و اگر به صورت فعال و خلاق با توسعه روبرو نشویم در نتیجه سیلی خواهیم خورد. از ربع پایانی قرن بیستم کشور‌ها وارد یک مدار جدید به نام عصر دانایی شدند و انقلاب دانایی و اقتصاد مبتنی بر دانایی به مثابه یک شیوه تولید و همزمان به مثابه یک نظام حیات جمعی باید مورد توجه قرار بگیرد. کشور‌های در حال توسعه در موج اول انقلاب صنعتی فکر می‌کردند که صنعتی شدن یک امر انتزاعی بوده و صرفا با جابجایی ماشین‌آلات محقق می‌شود برای همین بر این باور بودند که دیگران ماشین‌آلات صنعتی تولید کردند و ما خریداری کرده و صنعتی می‌شویم. این در حالی است که صنعتی شدن باید در کادر نظام حیات جمعی دیده شود و تغییرات اجباری متناسب در ساخت سیاسی و اجتماعی و نظام آموزشی و ... لحاظ شود، اما، چون این نکات لحاظ نشد، جوامع به ابن روز افتادند به ترتیبی که الان حسرت دوران پیشاصنعتی را می‌خورند. یعنی گرفتاری‌ها چندین برابر شده و توانمندی پیشین را از دست دادند. این نوع طرز تفکر بود که باعث شد در بیست سال تورم کشور، سه هزار و نود درصد و نقدینگی ده هزار و دویست و پنجاه درصد رشد کند. وقتی ماجرای توسعه گره خورد باید روی دو جا متمرکز شد یکی اعتبار علمی جهت‌گیری‌های سیاستی و فرایند‌های تصمیم‌گیری و تخصیص منابع و دیگری نظام توزیع منافع. دقیق توضیح دهم که چطور به جای علم در فرایند سیاست‌گذاری و تخصیص منابع از شبه علم استفاده می‌کنند و گنجشک را رنگ می‌کنند و جای چیز دیگری قالب می‌کنند. این چه جور علمی است که یک بسته سیاستی معین در طی بالغ بر سه دهه گذشته در دستور کار نظام تصمیم‌گیری کشور قرار داشته است، اما به هیچ کدام از اهداف اعلام کرده نرسیده است و هزاران تخریب و فساد و به هم ریختگی و وابستگی ذلت‌بار و نابرابری ناهنجار را پدید آورده آما همچنان در دستور کار است و با بزک کردن جلو می‌رود. در دستکاری واقعیت و جا زدن شبه علم و دروغ و کلک و پنهان کاری واویلایی درست کردند. شما حساب کنید که در این کشور سه چهار سال است که سالنامه آماری را منتشر نمی‌کنند. نزدیک سی سال است که روند تحولات سهم مربوط به ارزش آفرینی واسطه‌گریی مالی را حذف کردند تا سلطه ربا را پنهان کنند در حالیکه ده متغیر کنترلی دیگر وجود دارد که با آن می‌توان موضوع را متوجه شد.

آیت‌الله سیدعباس حسینی قائم مقامی در مراسم رونمایی از سه اثر تازه خود، اظهار داشت: متأسفانه به نظر می‌رسد هنوز بسیاری از متولیان و دست اندرکاران مملکت متوجه بحران موجود و عمق بلایی که بر سر جامعه آمده نشده‌اند؛ چرا که در بخش‌هایی از جامعه، این احساس غربت از گفتمان رسمی، ایجاد شده و تمایل به تقابل در جامعه شکل گرفته که طبعا هیچ آمادگی برای شنیدن وجود ندارد. در چنین شرایطی، تنها چیزی که می‌تواند مردم را به درمان موثر، امیدوار کند، نشانه‌های عملی و عینیِ تغییر و تحول در راستای احیای امر جامعه و بازگشت حس مالکیت و مشارکت به جای حس غربت و بیگانگی است. باید این نکته مهم را درک کرد که بسیاری از اعتراضات کنونی، هرگز ناشی از نقد نظری و گفتمانی نبوده که نخبگان بتوانند در حل آن نقش مستقیم ایفا کنند؛ بلکه برآمده از اضطرار، ناگزیری و به تنگ آمدن مردم است.

عجیب است که ایالات متحده اغلب مدافع انتخابات و دموکراسی مبتنی بر همه‌پرسی در خارج از کشور است، درحالی‌که آنچه در مورد سیستم آمریکا متمایز است این نیست که چقدر دموکراتیک است، بلکه این است که چقدر غیردموکراتیک است. دموکراسی بدون لیبرالیسم مشروطه صرفاً ناکافی نیست، بلکه خطرناک است و فرسایش آزادی، سوء استفاده از قدرت، شکاف‌های قومی و حتی جنگ را به همراه دارد.

آیا ارتباطی بین رشد سیاست‌های اقتصادی خشونت‌آمیزِ تحمیلیِ غیردموکراتیک، ناعادلانه و نابرابر و رشد جنایات علیه زنان وجود دارد؟

کل دوره مهندس موسوی متوسط رشد اقتصادی کشور، یعنی GDP، نسبت به سال قبل ۱.۸۲ درصد بوده است. این اولا رشد خوبی است. با هشت سال گذشته مقایسه کنیم که منفی بوده، متوجه می‌شویم که چقدر بوده است. دوم اینکه بار مالی جنگ خیلی زیاد بود، ولی دولت خودش را متعهد می‌دید و واقعا در این کار هرچه می‌توانست کار می‌کرد. لیست همه بودجه‌هایی که دولت داده موجود است.

۱۶ خرداد سالروز تولد و تصویب سربازی اجباری در ایران، قانونی که بسیاری را در سالیان جوانی درگیر مشکلات متعدد روحی و اجتماعی نمود. آسیب‌های روانی و افسردگی، اتلاف سرمایه انسانی، مهاجرت نخبگان، ایجاد مشکلات اقتصادی برای سربازان و خانواده‌های آنها، تاخیر در تشکیل خانواده و ازدواج و سایر مشکلات آموزشی، تحصیلی، معیشتی، فرهنگی و اجتماعی که حاصل نوع نگاه سنتی و قدیمی به امر سربازی است. امروز نخبگان و جوانان بعد از گذشت ۱۰۰ سال، خواستار تغییر این نگاه و ایجاد سربازی اختیاری و حرفه‌ای هستند.

یک نگاه خوش بینانه به اقتصاد ایران این است که کشور به دلیل داشتن نیروی کار جوان و تحصیلکرده، منابع طبیعی فراوان و بازار بزرگ و موقعیت مناسب جغرافیائی به سادگی توان تبدیل شدن به کشوری توسعه یافته را دارد. اما ایده‌های نویسندگان کتاب نشان می‌دهد این‌ها اگرچه مهم اند، اما تعیین کننده نیستند چرا که پیش شرط رشد پیوسته اقتصادی کنترل و مهار قانونمند و یکپارچه خشونت است. آن‌ها ثابت می‌کنند کشور‌های توسعه یافته دولت محلی بزرگ با خدمات عمومی و رفاهی و اجتماعی بالا دارند تا با جبران شکست‌های بازار، ضربه گیری در برابر تکانه‌های بازار باشند. این دولت‌ها خدمات عام (مانند بیمه بیکاری همگانی) ارائه می‌دهند نه یارانه هائی که نصیب گروه‌ها و اقلیت‌های خاص شود

انقلاب مشروطیت هرچند در سطح، حرکتی مردمی بر علیه استبداد حکومت قاجار بود و شور و هیجان عمومی را برانگیخت، تعداد زیادی کشته و زخمی برجای نهاد و آزار و اذیت‌های فراوان شامل حال انقلابیون و سایرین نمود، اما در عمق، حرکتی بود در جهت فراهم آوردن منافع استعماری بیشتر برای قدرت‌های روسیه و انگلستان، علی الخصوص انگلستان که توانست نمایش قدرتی به روسیه بدهد ...

بی گمان از دیرباز با این پرسش روبه‌رو بوده‌ایم که چرا غرب پیشرفت کرد، اما کشور‌های جهان سوم از آن مسیر باز ماندند. این پرسش به‌رغم این که بسیار تکرار و شنیده شده است، اما همچنان جای خالی تحقیق و بررسی در تمام ابعاد موضوع، برای پاسخ به آن احساس می‌شود؛ زیرا توسعه و توسعه نیافتگی از مباحث بسیار مهم، چالش‌برانگیز و از پر اهمیت‌ترین دغدغه‌های صاحب نظران علوم اجتماعی، نخبگان سیاسی ودولت‌های تاریخ معاصر در کشور‌های در حال توسعه محسوب می‌شود.

ما در جهانی به سر می بریم که خود را جامعه ای مبتنی بر آزادی انتخاب جلوه می دهد اما یگانه گزینه ای که در آن در برابر اجماع تحمیل شدهء دموکراتیک وجود دارد شکلی از ابراز کورکورانهء احساسات و عواطف آنی است.. وقتی یگانه انتخابی که داریم در عمل انتخاب بین بازی کردن در چارچوب قواعد موجود و ارتکاب خشونتهای (خود)ویرانگر است، دیگر آزادی انتخابی که این همه سنگش را به سینه می زنیم به چه کار می آید؟

رحیم محمدی، مدیر گروه «جامعه شناسی ایران» انجمن جامعه‌شناسان ایران، در نامه‌ای خطاب به رهبری که ۹ آذرماه در کانال تلگرامی خود منتشر کرد به وقایع آبان ماه پرداخت. پروانه سلحشوری نیز در بخشی از نطق پرحاشیه‌ی خود در مجلس به بخش‌هایی از این نامه اشاره کرد. متن کامل این نامه را در ادامه می‌خوانید:

اگر چه روند‌های بلندمدت، اهمیت روابط خویشاوندی را تضعیف کرده، اما عربستانی‌ها تاکید کردند که کشورشان همچنان یک کشور عمیقا محافظه‌کار است ولذا شبکه‌های خویشاوندی، هنوز سعی می‌کنند در حد توان کمک کنند. با این حال، عربستانی‌ها اصلاحات محمد بن سلمان را تضعیف‌کننده بسیاری از آن شبکه‌ها دانستند و استدلال کردند که استراتژی‌ها تطبیق و سازگاری برای عبور از مسیر پرفراز و نشیب ضروری هستند.

در رابطه با اعتراضات اخیر، یک جامعه شناس اصولگرا معتقد است مردم دیگر اصولگرایان و اصلاح طلبان را نماینده مردم مستضعف نمی‌دانند و اگر بخواهیم دقیق نگاه کنیم متوجه می‌شویم که دیگر هیچکدام از این جریان‌ها نمایندگی مردم عادی را برعهده ندارند. به همین دلیل است که شلوغ بازی‌های اقشار پایین جامعه شروع شده و تازه اول ماجراست.

موانع فعالیت ورزشی زنان با توجه به خودسوزی سحر خدایاری نشست گروه مسائل و آسیب‌های اجتماعی انجمن جامعه شناسی ایران به موضوع موانع فعالیت‌های ورزشی اختصاص داشت و روز چهارشنبه ۲۷شهریور 98 در خانه وارطان با حضور علاقمندان و سخنرانی دکتر حسن محدثی، دکتر سعید مدنی و با مدیریت دکتر احمد بخارایی در غیاب مسئولین ورزش و دکتر طیبه سیاوشی برگزار شد.

2000 تن از اساتید دانشگاه‌های سراسر کشور در نامه‌ای به رئیس جمهور و وزیر امور خارجه نوشتند: حال که مذاکره کنندگان امینِ ایرانی به عمق بدعهدی آمریکا و اروپای همدست او پی برده‌اند، لازم است دوری از اروپا و آمریکا را به‌عنوان پیشران توسعه و پیشرفت ملّی در صدر برنامه‌های خود قرار دهید.

دکتر علی شریعتی از مشاهیر ایران و چهره‌های بسیار تاثیرگذار بود که با خوانش سیاسی از تشیع، مبازران اسلامی را به لحاظ فکری تغذیه می‌کرد. وی از تاثیرگذارترین چهره‌های ایران مدرن است. به جرات می‌توان گفت که او جنجالی‌ترین روشنفکر عصر جدید ایران است که طیف مخالفان و موافقانش آنچنان گستردگی دارد که او را با القابی از «معلم شهید» تا «جاده صاف‌کن استبداد دینی» وصف کرده‌اند.

یک اقتصاددان با تبیین بیانیه گام دوم انقلاب، لازمه تحقق آن را « انقلاب اجتماعی » دانست و گفت: نظام اداری کشور ضدتوسعه است.

جمعیت جهان تا 250 سال پیش کمتر از یک میلیارد نفر بود و دو کشور آسیایی، یعنی هند و چین، دو سوم تولید اقتصادی جهان را به عهده داشتند. از آن به بعد جمعیت جهان به بیش از هفت و نیم میلیارد نفر افزایش یافته (و تا سال 2050 بالغ بر نه میلیارد نفر خواهد شد) و جهان شاهد حرکت معکوس بزرگ ثروت بوده است.

یکی از جلیقه‌زردها بوی جنگ داخلی را از خیابان‌های فرانسه می‌شنود، و خبرنگاری می‌گوید پاریس به آتش کشیده خواهد شد؛ به نظر می‌رسد دولت جوان مکرون در آستانه جوان‌مرگ شدن است

ولیعهد سعودی با اصلاحات جدید در جامعه عربستان تصمیم گرفته است تا عربستان را به یک جامعه مدرن و آزاد مبدل کند و تلاش می‌کند در رقابت با دیگر کشور‌ها جایگاه بهتری کسب کند.